⭕️اصول ساخت و اجرای بتن دستی در کارگاه های ساختمانی
استفاده از میکسر برای ساخت بتن معمولاً برای اجرای ستون ها انجام می شود. هر چند که توصیه کارشناسان این است که بتن ریزی ستون ها مانند فونداسیون و سقف ها، به صورت آماده از کارخانه تهیه شود و داخل قالب ستون ها پمپ شود. مخصوصاً اگر دیوار برشی یا حائل نیز وجود داشته باشد از لحاظ اقتصادی نیز به صرفه است . زیرا حجم بتن مورد نیاز زیاد است و بتن ریزی به صورت دستی زمان بر و کم کیفیت تر است. اما در شرایط حجم پایین بتن ریزی، وقتی اولویت اول مالک صرفه اقتصادی است ترجیح سازنده بر این است بتن مورد نیاز را در کارگاه ساختمانی تهیه نماید. مخصوصاً اینکه دنگ و فنگ آماده سازی لوله و اتصالات دستگاه پمپاژ و سد معبر آن هم کم نیست. در صورتی که بتن در کارگاه تهیه و ریخته شود حتماً موارد زیر رعایت گردد:
🔸استفاده از دستگاه میکسر:
یک دستگاه میکسر دستی معمولاً ظرفیت اسمی 300 لیتر را دارد و در هر مرحله عملاًمیتوان حجم 250 لیتر بتن را تولید نمود. طراحی درصد اختلاط مناسب شرایط کارگاه به صورت تجربی در هر بار استفاده از میکسر معمولاًحداقل نیم کیسه سیمان باید مصرف گردد و آب نیز به میزان مناسب ریخته شود. بهتر است قبل از اضافه کردن شن و ماسه و سیمان آب داخل میکسر ریخته شود. اما برای بدست آمدن نتیجه مطلوب باید طرح اختلاط طراحی شود و متناسب با فهم کارگران و وسایل اندازه گیری موجود ساده سازی شود. برای کارگر اضافه کردن مثلاً 40 کیلوگرم شن داخل میکسر ملموس نیست ولی 10 تا بیل ملموس است. یا اضافه کردن 30 لیتر آب؛ اگر با سطل آب داخل میکسر ریخته می شود می توانید حجم تقریبی در هر بار پر نمودن را محاسبه کنید و مثلاً اگر در هر بارسطل 10 لیتر می گیرد پس باید 3 تا سطل آب داخل میکسر ریخته شود.
🔸استفاده از ستون ریز:
ستون ریز یک دستگاه ارابه مانند است که دارای یک مخزن متحرک و یک کابل کشنده و یک نقاله حمل برای رساندن مخزن به بالای ستون. بتن داخل مخزن قیفی شکل آن ریخته می شود و با استفاده از یک قرقره و نیروی برق قرقره شروع به جمع شدن می کند و مخزن روی نقاله حرکت می کند و بالا می رود. و در انتهای دهانه قیف به سمت داخل ستون می چرخد و بتن داخل ستون می ریزد.
🔸دستگاه ویبره:
دستگاه ویبره چه در بتن ریزی پمپی و چه در این نوع بتن ریزی مورد استفاده قرار میگرد. بعد از هر مرحله بتن ریزی باید ویبره کردن انجام شود. کار ویبره این است که بتن ریخته شده را می لرزاند تا به طور کامل در همه جای قالب و در لابه لای میلگرد ها جای بگیرد. ویبره باید اصولی باشد. علمک ویبره باید به طور عمودی وارد بتن شود و بعد از 4 تا 3 ثانیه لرزاندن خارج شود و نقطه دیگری ویبره انجام شود. از ویبره نباید برای حرکت دادن بتن به جلو استفاده کرد. این کار در بتن ریزی سقف ها در زمانی که روانی بتن کم است و تراکم میلگرد زیاد است خیلی رواج دارد. استفاده از ویبره به این شکل یا ویبره کردن زیاد باعث جدا شدن خمیر سیمان از سنگدانه بتن می شود وتاثیر منفی در مقاومت و عملکرد بتن دارد.
🔸آزمایش بتن ستون:
اهمیت بتن ستون ها و دیوار ها کمتر از سقف ها نیست. متاسفانه این طور جا افتاده است که بازرسین ساختمانی از جمله ناظران ساختمان در مرحله اجرای سقف از ساختمان بازدید می کنند و همه جزییات را چک می کنند ؛ بتن ریزی باید در شرایط ایده آل باشد، تست بتن حتماً انجام شود . اما در مرحله اجرای ستون ها حتی یکبار هم از پروژه بازدید نمی کنند. شاید این به خاطر نقص در ساز وکار شهرداری نیز باشد. گزارش مرحله ای که ناظر باید در سامانه شهرداری ثبت نماید گزارش اجرای سقف است. به همین دلیل این تصور اشتباه ایجاد شده است.
اگر کار نظارت ساختمانی را برعهده دارید حتماً مثل سقف ها به اجرای درست و عمل آوری ستون ها نیز دقت کنید. حداقل برای سقف های اول و دوم از اجرای ستون های نیز بازدید به عمل آورید و مطمئن شوید که مواردی که در این مقاله اشاره کرده ای م رعایت بشود.
⭕️چند سوالات اجرایی
🔸سؤال اول :
در یک سازه بتنی ، رابطه وزن آرماتور مصرفی با مساحت زیر بنا چیست ؟ یعنی به ازای هر متر مربع زیر بنا چه مقدار آرماتورمصرف می شود ؟ ( البته این سؤال خیلی راحته و اکثر دوستان محاسب و مجری پاسخ رو می دونند)
بین 43 تا 53 کیلو گرم بر متر مربع
🔹سؤال دوم :
نسبت وزن آرماتور مصرفی به ازای هر متر مربع از فنداسیون سازه بتنی به مساحت زیر بنا چیست؟
یعنی به ازای هر متر مربع فنداسیون چه مقدار آرماتور مصرف می شود ؟
بین 9 تا 18 کیلو گرم بر متر مربع(معمول : 11-13)
🔸سؤال سوم :
به ازای هر متر مربع سقف یک سازه بتنی چه مقدار آرماتور مصرف می شود ؟
با آرماتور تیرچه 20 تا 25 کیلو گرم بر متر مربع
🔹سؤال چهارم :
نسبت وزن آرماتور مصرفی در ستون به زیربنای ساختمان بتنی چقدر است ؟ یعنی به ازای هر متر مربع از زیربنا چه مقدار آرماتور در ستون مصرف می شود ؟
بین 12 تا 18 کیلو گرم بر متر مربع
🔸سؤال پنجم :
مقدار متر طول تیرچه به نسبت مساحت سقف در یک سازه بتنی
( و یا فلزی با سقف تیرچه و بلوک ) چقدر است ؟
بین 4/1 تا 6/1 برابر (بسته به مقدار سطحی که تیرها در پلان اِشغال میکنند)
🔹سؤال ششم :
میزان آرماتور مصرفی به طور متوسط در هر متر طول تیرچه چقدر است ؟
با حرارتی و منفی حدود 12-13 کیلو گرم بر متر طول تیرچه
🔸سؤال هفتم:
میزان وزن آرماتور حرارتی به مساحت سقف چقدر است ؟
(یعنی بطور تقریبی در هر متر مربع از سقف یک سازه بتنی چه مقدار آرماتور حرارتی مصرف می شود ؟
06/1 کیلو گرم بر متر مربع
سؤال فوق رو می توان در مورد آرماتور منفی ( سر تیرچه ) هم مطرح کرد؟
بین 1-2/1 کیلو گرم بر متر مربع
🔹سؤال هشتم :
میزان سیمان مصرفی به ازای هر متر مربع از سازه فونداسیون ، سقف و ستون یک سازه بتنی به تفکیک چقدر است ؟
150تا 250 کیلو گرم بر متر مربع ( بسته به ارتفاع سقف و تکی یا دوبل بودن تیرچه) -
این نسبتها میتوانند جهت پروژه های موردی متفاوت باشند. – فونداسیون 43 ستون 6 و سقف 51 درصد از مقدار فوق ، توجه : سقف بسته به ضخامت و دوبل بودن میتواند درصد بسیار بسیار بزرگتری را به خود اختصاص داد.
🔸سؤال نهم :
تعداد آجر مصرفی در تیغه های 11 سانتی متری و دیوارهای 22 و 35 سانتی متری در هر متر مربع از دیوار به تفکیک نوع آجر چه تعداد است .( منظور از انواع آجر ، آجر فشاری ، لفتون و سفال در ابعاد مختلف است )
زبره و مشابه : 60 و 120 و 180 عدد
🔹سؤال دهم :
نسبت مساحت دیوار در یک سازه
(اعم از دیوارهای پیرامونی و تیغه های جداکننده داخلی ) به مساحت زیربنا چیست
(در نتیجه پاسخ به این سئوال و سئوال چهاردهم می توان تعداد تقریبی آجر مورد نیاز یک پروژه را تخمین زد)
از 95 تا 115 درصد - این نسبتها میتوانند جهت پروژه های موردی متفاوت باشند.
🔸سؤال یازدهم :
میزان شن و سیمان مصرفی در اجرای یک متر مربع از دیوارهای مورد سئوال نهم چقدر است ؟ عیار سیمان رو در ملات مورد استفاده طبق کلیات مندرج در صفحه 5 فهرست بهای ابنیه سال 88 فرض کنید تا بشه گفت طبق یک مرجع قانونی در نظر گرفته شده
دیوار 11 سانتی :
سیمان 7 کیلوگرم و شن و ماسه 66 کیلوگرم
دیوار 22 سانتی : سیمان 14 کیلوگرم و شن و ماسه 132 کیلوگرم
دیوار 35 سانتی : سیمان 22.3 کیلوگرم و شن و ماسه 210 کیلوگرم
🔹سؤال دوازدهم :
نسبت مساحت گچ و خاک بدنه و سقف ( به تفکیک ) به مساحت زیر بنا چقدر است ؟
بدنه :85 تا 100 درصد – سقف 80 تا 85 درصد - این نسبتها میتوانند جهت پروژه های موردی متفاوت باشند.
🔸سئوال سیزدهم :
وزن گچ و خاک مصرفی در هر متر مربع برای ضخامت یک سانتی متر چقدر است؟ ( البته با مراجعه به جداول موجود در مبحث ششم مقررات ملی ساختمان می تونیم به راحتی این نسبت رو حساب کنیم . که بعد از آن خیلی راحت برای ضخامت 5/2 سانتی متر که مبنای پرداخت در فهرست بهای ابنیه است این محاسبه انجام می شه
( البته برای هر ضخامت دیگه ای هم می شه حساب کرد )
40 کیلوگرم بر متر مربع دیوار.
نتیجه :
با توجه به جواب سئوال دهم و دوازدهم و این سئوال حدودا می شه وزن گچ مورد نیاز برای انجام عملیات گچ و خاک یک ساختمان رو بصورت تقریبی بر اساس ضخامت مورد نیاز حساب کرد.
🔹سئوال چهاردهم :
نسبت وزن گچ سفید جهت اجرای سفید کاری در یک متر مربع چقدر است ؟ ( خیلی که بخواهیم اجرایی صحبت کنیم ، می شه بپرسیم با هر کیسه گچ 50 کیلویی ، چند متر مربع رو می شه سفیدکاری کرد ؟)
باتوجه به سؤالات قبلی میتوان به میزان گچ سفید مورد نیاز برای یک پروژه پی برد .
13 کیلوگرم بر متر مربع دیوار.
یعنی 85/3 متر مربع دیوار رامیتوان سفید کرد.
