در: به طور کلی از ساختمان گفته می شود که با بازو و بسته شدن فضاهای داخلی و خارجی رابه هم مربوط می نامید .ودر بعضی از مولرد نیز عبور نور و تبادل هوا را ممکن یا نا ممکن می نماید. وظیفه اولیه در ایجاد امکان دسترسی است و از جمله مقاومت و پایداری – حفظ حریم خصوصی و ایمنی – عایق حرارتی و صوتی – حفظ محیط از باد و باران .
قسمتهای مختلف در عبارتند از :
لنکه در: قسمتی که درون چهار چوب قرار می گیرد .
قاب : همان چهار چوب در .
آستانه : قسمت پتیینی قاب در.
کتیبه : قسمتی از در یا پنجره که در قسمت بالایی در مانند شکل مقابل قرار می گیرد و ممکن است بازشو ثابت باشد .
وادار : تقسیم کننده لنگه در به دو یا چند قسمت .
بائو : واردار عمودی طرفین در یا پنجره که قفل و لولا نیز به آن متصل و یا درون آن قرار می گیرد را بائو می گویند.
قیدهای فوقانی و تحتانی : وادارهای بالا وپایین .
تنکه : قسمت صفحه مانندی از در که مابین دو وادار قرار گیرد را تنکه گویند.
پاخور : یال پایینی لنگه در که معمولاً پهنتر از یالهای جانبی بوده و به منظور جلوگیری از صدمه دیدن در از ضربه پیش بینی می شود .
شیشه خور : قسمتی از یالهای درکه شیشه را بر روی آن تکیه می دهند .
دماغه : قسمتی از لنگه در که روی نمای قاب قرار می گیرد .
زهوار : قسمتی از در که به منظور زینت یا درز گیری و یا سهولت نصب شیشه بر روی در یا پنجره نصب می گردد.
یراق : قسمتی از لوازم در است که به منظور باز وبسته شدن و قفل کردن در مانند لولا ،دستگیره ،….. به کار می رود؟
انواع در :
برحسب شرایط زیر دارای انواع مختلفی هستند.
محل قرارگیری : درها از نظر محل قرار گیری به دو دسته کلی درهای خارجی و درهای داخلی تقسیم می گردند.
تعداد لنگه : یک لنگه،دو لنگه 3- جهت بازشو : مانند درهای یک لنگه از نظر محل قرار گیری لولا به درهای راست که با دست راست به سمت خارج باز می شود ودرهای چپ که با دست چپ به سمت خارج باز می شوند . معمولاً بازشوها به طرف داخل است و جزء محل های که از 20 نفر بیشتر جمعیت داشته باشد .که در این صورت به سمت خارج باز می شود .
مصالح مورد استفاده در درها :
درهای چوبی : معمولاً برای فضاهای داخلی
درهای فولادی : به عنوان درهای خارجی
درهای آلومینیومی : با توجه به مقاومتی که در برابر رطوبت دارند برای فضاهای مرطوب استفاده می شوند .
درهای شیشه ای : این نوع درها که از شیشه های ضخیم و آبدیده ساخته شده اند معمولاً در فضاهای تجاری و اداری و در مکانهایی که حفظ محرمیت داخلی مورد نظر نباشد پیش بینی می شوند .
درهای پلاستیکی : این نوع مصالح که به تازگی وارد صنعت ساختمان شود است به سرعت جای مصالح مختلف را پر می کند درهای ساخته شده از مقاطع pvc مخصوصاً در مکانهای مرطوب پیشنهاد می شود .
انواع دیگر درها عبارتند از :
درهای با لولای کنار : درها با لولا های محوری ـدرها با لولای دورانه .
درهای کشویی : اغلب به منظور جلوگیری از به هدر رفتن فضاها از این نوع درها و بیشتر در کارخانه ها و کارگاههای صنعتی استفاده می گردد.
در های آکاردئونی : این درها نیز به منظور جلوگیری از به هدر رفتن فضاها مورد استفاده قرار گرفته و اغلب در مکانهای صنعتی و گاراژ ها استفاده می گردد.
موقعیت قرارگیری درها
درهای داخلی : درهای داخلی باید در جایی قرار بگیرند که فضای قابل استفاده اتاق بیشتر شود . اما درباره این که در ،به داخل یابه بیرون ساختمان باز شود ، باید تصمیم گیری درستی اتخاذ گردد که معمولاً درها به داخل باز می شوند درها بر اساس نوع ساختار ، مکان گیری و اهدافی که لذای آنان طراحی می شود نامگذاری شده است . در متعادلا یا بالانس شده برای باز شدن به نیروی کمی نیاز دارد و برای کریدورها بسیار مناسب است .
پهنای در، براساس نوع کاربردی آن براساس اتاق آن تعیین می شود و کمترین مقدار بازشوی یک دراز داخل 55 است . در ساختمانهای مسکونی اندازه های استاندارد عرض درها در زیر آورده شده است :
درهای یک لنگه : اتاق های اصلی تقریباً 170 سانتی متر . درهای ورودی 140 تا 325 سانتی متر ارتفاع بازشوی در حداقل 185 سانتی متر اما به صورت معمولی 195 تا 200 سانتی متر .درهای کشویی و بادبزنی معمولاً برای خروج و فرار مناسب نیستند ،زیرا در شرایط اضطراری ،ننکم است راه را ببندد.
اشخاص معمول احتیاجات خاصی دارند کمترین پهنای مورد نیاز در، برای این اشخاص 80 سانتی متر است . که البته برای استفاده کنندگان از صندلی چرخدار بسیار کم است و90 سانتی متر معمولاً کافی می باشد . ناگفته نماند که برای عبور صندلی چرخدار باید یک فضای اضافی در دو طرف در نظر گرفته شود . کریدور ها نباید کمتر از 120 پهنا داشته باشند . پس استفاده کنندگان از صندلی چرخدار می توانند در دیوار انتهایی کریدور و یا در دیوارهای کناری ،برای خود دررا باز کنند . در انتهایی باید جلوتر قرار بگیرد تا فضای کافی در ،برای دستگیره را فراهم کند. در ضمن هنگامی که یک در گوشه ای از یک اتاق قرار می گیرد ، لولای آن باید در گوشه نزدیک به دیوار بسته شود .
اندازه ها و چهار چوب : اندازه فاصله ها و حفره های دیوارها برای درها .
1) اندازه های اسمی استاندارد ساختمان می باشند اگر در موارد استثنایی ،اندازه های دیگری لازم است . اندازه استاندارد ساختمان برای آنها باید مضربی از 125 میلی متر (براسا استاندارد انگلیس ) باشد چهار چوب های سمت راست و سمت چپ به کار برده شوند .
2) درهای چرخان و کشویی : درهای چرخان در طرح ها متنوعی ساخته می شوند و بعضی از آن ها قابل تنظیم هستند هنگامی که تعداد مصرف کنندگان زیادباشد (بخصوص در تابستان ) پانل ها می توانند در وسط قرار گیرند تا به هنگام رفت و آمد زیاد ،به طور همزمان عده ای بتوانند از یک دو وارد و عده ای از در دیگر خارج شوند. در برخی از طرح ها پانل هایی وجود دارند که می توانند هنگامی که عبور و مرور فقط در یک جهت است ،به گوشه ای جمع شوند (به عنوان مثال ) هنگامی که در پایان یک روز تجاری پر رفت و آمد موسسه تعطیل می گردد وسایل دقیق کنترل کننده می توانند برای کنترل درهای اتو ماتیک به کار برده شوند این وسایل شامل /////و صفحات الکتریکی و یا ارتباط دهندگان پنوماتیک کف می باشند . صفحات تک جهتی و صفحات انعکاس دهنده نور برای کنترل درهای کشویی اتوماتیک که دارای پانل های 6تا8 متر پهنا هستند برای نصب راهها فرار در بلوک هاب اداری ساختمان های عمومی و سوپر مارکت های ایده ال می باشند .
در،در مکانهای مختلف :
سینماها : خروجی های به بیرون تقریباً بیش از 2 متر از پهنای کل و محاسبه آن شبیه محاسبه کریدور است . درهای 5/1 متری اجازه داده می شود در صورتیکه یک لنگه اصلی آن یک متر پهنا داشته باشد و اگر لنگه ثابت را بتوان به داخل توسط لولا باز نمود ارتفاع در 20/1 کافی است و کف گیر خودکار برای باز کردن در باید تعبیه باشد درهای بدون آستانه باید به بیرون باز شده ،بتوان به داخل کریدور تقریباً 150 میلی متر برید اما پهنا محدود نیست.
بیمارستانها :تمام درها باید جزم و کاملاً بسته شوند ( لب کنگره دار توصیه می شود )
پهنای در برای تخت های متحرک مساوی یا بزرگتر از 10/1 متر و بهتر آن 20/1 متر می باشد برای سرسرا (حال ) درهای دو لنگه پروانه ای خود بسته شد به پهنای 80/1 متر لازم است . برای محوطه آماده سازی برحسب استفاده معمولاً یک متر است درهای تخته چند لای قاب آهنی دار لب کنگره ای لاستیکی ضد صدا بسیار مناسب است .
دربهای گاراژ و انباری :
از دربهای فوقانی و یکطرفه می توان درگاراژ ها و مکانهای مشابه استفادهع کرد این درها می توانند به صورت درهای تاشو یا درهای با وزنه تعادل فنری و یا سنگینی تعادل باشند و اینکه به صورت درهای تک جداره و دو جداره مقاوم و نیمه شیشه ای یا تمام شیشه ای استفاده شوند . صفحات این نوع درها ،پلاستیکی ،آلومینیومی یا ورقه فولاد گالوانیزه می باشند . بیشترین ابعاد این درها 96/1 *82/4 و حداکثر محیط صفحه در m2 10 می باشد . ازدرهای طاق ماند هم می توان در این نوع استفاده کرد عملکرد درهای فوقانی و یکطرفه ساده است . زیرا این نوع درها تا سقف بالا رفته و توسط دستگاههای بی سیم کنترل شود .
1- همچنین درها بالا رونده تاشو.
2- درهای قسمت ////////
3- درهای تلسکوپی تاشو.
4- درهای کرکره ای غلتکی و الومینیومی از انواع دیگر درها هستند که هنگام باز بودن شکل غیر معمولی دارند . درهای تک جداره یا چند جداره در ساختمانهای صنعتی – شرکتهای حمل و نقل و کارگاههای استفاده می شوند . حداکثر اندازه این درها از لحاظ پهنا 18 متر و از لحاظ ارتفاع 6 متر می باشند . این درها با یک سوئیچ کشنده صنعتی مانع سبک یک چرخ زنجیردار یا کنترل از راه دور به صورت الکتریک یا با استفاده از هوای ف فشرده با بالشتک تماس حرکت می کنند . درهای متحرک باید از جریان برق برای افزایش سرعت باز و بسته شدن استفاده نمایند .درهای قاب دار پلاستیکی و درهای یک لایه و شفاف pvc در برابر ضربه و سایش مقاوم بوده و بدین ترتیب پرده های شبکه ای pvc نیز مناسب می باشند .
درهای پلاستیکی مثل درهای /////// درز پلاستیکی و بالشتک پلاستیکی برای باز زدن ویا تخلیه بار اندازها وورود و خورج از انبارهای داروی سیستم حرارتی مناسب هستند این درها طی عملیات بارزدن و تخلیه بار اجناس واز اثرات بادو باران نگه می دارند .
درهای ضد حریق T90-T30 وجود دارد هریک از درهای مقاوم در برابر حریق مثل درهای کشویی ، بالا رونده و یا تابدار باید از تجهیزات برقی به صورت مستقیم و جداگانه استفاده کنند تا دریک حادثه آتش سوزی به صورت خود ار بسته شوند
توضیح کلی درباره درهای مقاوم در برابر آتش :
مونتاژ درهای مقاوم در برابر آتش ، به منظور جلوگیری از پخش دود و آتش ساخته شده اند که از در مقاوم ،چهار چوب ، یراق آلات ، قفلو گچ بریهای فلزی تشکیل شده است . هر جزء آن به عنوان عایق آتش عمل می کند . این نوع در طبق استاندارد NFPA80 است که تامین کننده حداقل معیاد پخش دود و آتش دردریچه ها وروزنه های دیوار، سقف و کف است . درجه حفاظت برحسب ساعت بیان می شود .
انواع درتنکه ای : 1)4ساعته و3 ساعته : دریچه های دیوار آتش ، ساختمان را به نواحی مختلف آتش تقسیم می کند . 2) 1و5/1 ساعته : دریچه های ارتباطات عمومی و //////// قسمتهای مجزا ی افقی را فراهم می کند .3) سه چهارم ساعت و 20 دقیقه ای : دریچه های بین اتاقها و کریدور ها نکته حفاظت ساعتی برای دریچه ها ، بستگی به استفاده از عایق دارد که در دریچه های عمودی ، دیوارهای تقسیم کننده ،دیوار کریدور ، عایق دود و مکانهای خطرناک استفاده شده است .
انواع در :
1)درهای مرکب : شامل صفحات پلاستیکی ، فولادی و چوبی است که توسط یک قسمت توپر به همدیگر متصل می شوند. 2) درهای فلزی مجوف : پانل هایی که از ریل ، با هو ، قسمت اصلی چوبی با پوشش فلزی فولاد شماره 20 یا سبکتر .3) در فلزی روکش دار : پانل با روکش چوبی و پوشش فولاد شماره 24 .4) درب صفحه فلزی : فولاد با شماره 22 با سبکتر .
5) درفلی با روکش قلع با قسمت اصلی چوب ، پلمیت «ترن » فولاد گالوانیزه .
6) درب قسمت اصل یا چوبی : با صفحه روکش پلاستیک ، چوب سخت و یک قسمت خرده چوب
انواع چهار چوب :
چارچوب ها به صورت کارخانه ای یا ساخت در محل کار ، ساخته می شوند چار چوب باید در لغاز و کف کاملاً مهار شود . از چار چوب سبک : اعضای لغاز و سریا کلاهک چارچوب از آلومینیوم (حداکثر45دقیقه ) و یا از فولاد با شماره سبک (5/1 ساعت)
چارچوب فولاد پرسی مجوف : اعضای لغاز و سر یا کلاهک چارچوب از فولاد شماره 18 و یا سنگین (3ساعته)
یراق الات : یراق الات نیز به صورت فابریک یابعداً در محل کار ، بروری در نصب می شوند سازنده در باید یراق الات را اماده کند طوری که آنها براقی در جای خود قرار گیرند . در برروی لولای فولادی بلبرینگی نصب می شود . بسته شدن و قفل شدن در اتوماتیک صورت می گیرد .
این درها دارده ی سیستم اعلان حریق اتوماتیک نیز می باشند .
محل نصب چهارچوب در
محل نصب چهار چوب در بروی ریوارها ی داخلی و خارجی نباید در گوشه اطاق پیش بینی شود.
حداقل 10 سانتیمتر ودر شرایط خاص مانند قرار گرفتن رادیاتور و یا کابینت و کمد در پشت در تا70 سانتیمتر فاصله برای بهتر باز شدن در قرار گرفتن دستگیره در فاصله مناسبی از رایوار الزامی است.
وچون محل گچ نازک کاری یا اندود ذلخلی با چارچوب فلزی یا چوبی ترک برمی دارد. برای رفع این مساله در چهارچوب فلزی (چفت) ودرچارچوب چوبی از روکوب یا فیتیله استفاده می گردد. چارچوب درهای ورودی باید به طریقی نصب شوند که از عبور جریان هواو رطوبت به داخل جلوگیری نمایند. برای منظور درمحل اتصال دیوار به چارچوب لز ماستیک استفاده می نمایند. ویا نماسازی راتاحداقل 2CM برروی چارچوب در ادامه می دهند.
پنجره : قسمتی از یک دیوار است که امکان ورود نور ازطریق شیشه های شفاف یا نیمه شفاف فراهم می آورد. این وظیفه اولیه پنجره با نصب جام شیشه در قالب پنجره به انجام می رسد . این نوع پنجره را پنجره ثابت یا نورگیر می نامند زیرا هیچ یک ازقسمت های ان باز است .
پنجره ها بخش مهمی از پوشش ساختمان به شمار می روند . وباید چندین عملکرد را انجام دهند علاوه برعملکرد های اولیه پنجره که عبارتند از تامین نور طبیعی در داخل ساختمان و ارتباط بصری با خارج – پنجره ها حافظی هستند دربرابر باران باد گرما وسرما وهمچنین عایقی در برابر صداهای ناهنجار خارج از ساختمان .
وظایف اولیه پنجره عبارتند از :
1- فراهم ساختن امکان ورود نور طبیعی
وظایف ثانویه پنجره عبارتند از :
1- امکان روئیت منظره خارجی
2- ایجاد تهویه
دیگر وظایف پنجره عبارتند از :
1- مقاومت و استحقام .
2- حفاظت در برابر باد وباران .
3- عایق بندی حرارتی .
4- عایق بندی صوتی .
استفاده از نور طبیعی روز :
وظیفه اولیه پنجره فراهم ساختن امکان ورود نور کافی برای اجرای موثر فعالیتهای روزانه است عقل سلیم حکم می کند که با توجه به هزینه تامین نور الکتریکی و هدررفتن مقدار زیادی از منابع سوخت طبیعی از این منبع رایگان روشنایی حداکثر استفاده به عمل آید.
حداقل میزان نور طبیعی روز برای اجرای فعالیتهای مختلف برحسب عملکرد فضای معماری متفاوت است و بر حسب نیاز به نور تعیین می شود .
دید مناسب برای دست یابی به دید مناسب عرض و ارتفاع پنجره اهمیت زیادی دارد . فاصله کف پنجره از کف اتاق ها بسیار مهم است .در مکانهایی که مبل و صندلی استفاده می شود ارتفاع مناسب کف پنجره با فضاهایی که افراد برروی زمین می نشینند.
حفاظت دربرابر باد وباران :
باد به سرعت به نمای ساختمان می کوبد و از منافذ پنجره وارد اتاقها می شود . به غیر از نفوذ هوای سرد و گرم باد به همراه خود گرد و غبار والودگی های مختلف را وارد فضاهای داخل ساختمان می نماید . قطرات آب باران به علت اختلاف فشار مابین خارج و داخل از کوچکترین روزنه ای وارد می شود و باعث خرابیهای فراوانی می گردد. ناچیزی وجود نداشته باشد .
درزمان بسته بودن پنجره جابه جایی هوا از میان چارچوب پنجره محیطی ،شکافهای میان شیشه و قاب بندی واز همه بیشتر از شکاف باز میان لنگه های بازشو و چار چوب پنجره صورت می گیرد .
از نشت هوادر اطراف چارچوب پنجره و اطراف شیشه می توان با دقت در طراحی جلوگیری کرد . شکاف باز///// اطراف لنگه های پنجره بازشورا می توان با دقت در طراحی و استفاده از نوارهای هوا بند تا اندازه معقولی هوا بندی کرد .
به کمک تعبیه آبچکان و شیارهای مناسب جهت خروج آب ناشی از تعریف مشکل را می توان بر طرف نمود .
عایق بندی حرارتی :
- از طریق ضریب هدایت گرمایی شیشه که حرارت وبرودت رابه راحتی از خود عبور می دهد .
- از راه نفوذ گرمای تابشی خورشید که موجب افزایش دمای داخل می گردد.
با توجه به اینکه ضریب هدایت حرارتی شیشه های دو جدار- تقریباً نصف یک جداره می باشد . بنابراین استفاده از اینگونه شیشه ها به منظور جلوگیری از نفوذ حرارت حائز اهمیت فراوانی می باشد. عایق بندی صوتی : انتقال سرعت از طریق مواد به وزن آنها بستگی دارد ، به طوری که هر چه مواد متراکم تر و سنگین تر باشند به همان نسبت در کاهش انتقال صوت نقش موثرتری خواهند داشت .
البته بافت و توانایی جذب امواج صوتی نیز بر کاهش انتقال صوت موثر است که در مورد شیشه صدق نمی نماید. به علت نازکی شیشه پنجره ها و شکافهای باز اطراف لنگه های باز شو پنجره ها عایق بندی ضعیفی در برابر سرو صدای خارجی ایجاد می کنند. درضمن پنجره های باز مسیر بدون مانعی برای صداهای مزاحم فراهم می سازند و گاهی موجب انعکاس صداهای خارجی در داخل اتاقهای می شوند.
برای کاهش قابل توجه صوت باید از پنجره مضاعف استفاده نمود که فاصله دو جام شیشه در این حالت 10 تا 30 سانتیمتر می باشد .
پنجره ها بر حسب نکات زیر دارای انواع مختلفی می باشند .:
1- محل قرار گیری
2- تعداد لنگه و طریقه باز و بسته شدن
3- مصالح
4- نحوه ساخت و مشخصات ظاهری
5- ابعاد و اندازه
6- مشخصات ویژه
برای انتخاب نوع پنجره با توجه به اینکه در نمای خارجی ساختمان به کار می رود. رعایت نکات معمارانه از اهمیت زیادی برخودار است .
علاوه برآن به دلیل تاثیر نیروهای محیطی(مانند: تابش آفتاب ،اقلیم ، صوت، مناظر خارجی ،…) انتخاب پنجره مناسب را دشوارتر می نماید.
مهمترین عامل انتخاب نوع پنجره محل قرارگیری پنجره است .
در نگاه کلی پنجره ها به دو گروه زیر تقسیم می شوند .
پنجره های خارجی :
برای استفاده از نور طبیعی و مناظر و همچنین تهویه پنجره را در نمای ساختمان قرار می دهند . براساس شرایط خاص اقلیمی و همچنین قرار گیری پنجره و ساختمان (شمال ،جنوب ، شرق و غرب ) مشخصات آن می تواند تغییر کند.
پنجره داخلی :
بعضی اوقات به منظور استفاده از نور درجه دوم از سایر فضاهای ساختمان از پنجره های داخلی سود می بریم این گونه پنجره ها از طریق نورگیرها (پاسیو ) نور را به اتاق می رسانند.
بعضی از ساختمان ها نورگیری از طریق کتیبه بالای درها انجام می شود .
تعداد لنگه و نحوه بازو بسته شدن :
براسا ویژگیهای نما و همچنین به منظور ورود هوا پنجره را به لنگه های متعدد تقسیم می نماییم . لنگه های پنجره ممکن است ثابت یا باز شو باشند .
پنجره ها از نظر بازو بسته شدن به چنددسته تقسیم می شوند که عبارتند از :
- پنجره های لولایی
- پنجره های محوری
- پنجره های کشویی
- پنجره های مرکب
مصالح مورد استفاده در پنجره
پنجره های چوبی گرانتر و حجیمتر از انواع دیگر هستند و انتخاب آنها بستگی به سایر مصالح به کار رفته در نما دارد .
پنجره های فولادی :
پنجره های فولادی به علت استحکام و ///// و همچنین سرعت اجرای کار از محبوبیت زیادی برخودار ند به منظور جلوگیری از زنگ زدن فولاد از رنگ آمیزی استفاده می نماییم لکن در اقلیم مرطوب و نقاطی که رطوبت در کنار پروفیلها جمع می شود و پوسیدگی تقریباً غیر قابل جلوگیری است
پنجره آلومینیومی :
توسعه آلومینیوم در صنعت ساختمان به علت دو ویژگی منحصر به فردآن است .
اول عدم نیاز به رنگ آمیزی به علت آنکه هرگز آلومینیوم زنگ مخرب نمی شود بنابراین ازآن می توان در مناطق فوق العاده مرطوب بدون نیاز به نگهداری زیاد استفاده کرد . دوم به علت توانایی ایجاد پروفیلهای با اشکال بسیار پیچیده از این مصالح می توان پنجره هایی با هوابندی بسیار مطلوب ساخت . به منظور افزایش توان مکانیکی این مصالح معمولاً از میلگردهای فولادی استفاده می نماییم .
پنجره آلومینیومی به کمک تسمه های فولادی به دیوار اطراف محکم می شوند .
پنجره پلاستیکی استفاده از پلاستیک در جهان پس از جنگ جهانی دوم رایج شد . این مصالح مزایای آلومینیوم را با عمر طولانی و فرم پذیری و همچنین رنگ آمیزی متنوع خود تکمیل می نماید .از پی وی سی (p .v.c) خشک پروفیلهای //// با هوابندی بسیار عالی برای پنجره ها می سازند. که به وسیله پروفیلهای فولادی گالوانیزه تقویت می شوند . این پنجره ها نیز به کمک تسمه های فولادی به دیوار متصل می شوند .
ابعاد اندازه پنجره
موقعیت جغرافیایی ساختمان و جهت نورگیری آن در تعیین سطح پنجره موثر است
