در ساختمان سازی منظور از عیار بتن یا ملات، مقدار سیمان استفاده شده در بتن یا ملات، در واحد حجم می باشد (که واحد حجم بتن در ایران مترمکعب می باشد)
برای نمونه مثلا بفرض یکی بهتون میگه مهندس بتن استفاده شده در فونداسیون بتن 400 هستش این بتن 400منظورش همون عیار بتن هستش- یعنی در یک مترمکعب بتن فونداسیون 400 کیلوگرم سیمان(8 پاکت 50 کیلویی) مصرف شده است و برای همین میشه بتن استفاده شده میشه بتن 400 .
در بعضی مواقع شاید این سوال مطرح بشه وزن یک مترمکعب بتن تقریبا چقدر میشه تا در محاسبات اشتباه پیش نیاد؟
جواب : خوب بصورت قطعی نمیشه گفت مثلا میشه 2400 یا 2500 کیلوگرم بر مکعب بستگی به قطر بزرگترین اندازه شن و استفاده کردن یا نکردن از مواد افزودنی در داخل بتن داره.
برای مثال عیار بتن شما 300 هستش و از مواد افزودنی استفاده نکردین و اندازه بزرگترین قطرشنی 50 میلی متر باشه در اینصورت با توجه به نمودار، وزن یک مترمکعب بتن شما 2445 کیلوگرم بر مترمکعب هستش یعنی در یک مترمکعب بتن 2445 کیلوگرم مخلوطی از شن ماسه آب و سیمان استفاده شده است به همین سادگی.
توجه داشته باشید که شاید این سوال مطرح بشه در یک مترمکعب بتن چه مقدار شن ماسه آب و سیمان استفاده شده و یا میخواهیم تخمین بزنیم استفاده میشه؟
واین موضوع بستگی به طرح اختلاط سیمان ،شن ،ماسه (ممکنه شن 65 درصد و ماسه 35 درصد یا شن 80 درصد ماسه 20 درصد و نسبت های دیگه) و نسبت آب به سیمان و عیار بتن داره بفرض عیار بتن 300 و نسبت آب به سیمان 0.5 و حداکثر قطر شنی هم 50 میلی متر باشه در اینصورت با توجه به جدول وزن یک مترمکعب بتن 2445 کیلوگرم بر مترمکعب میشه بنابراین داریم:
چون عیار بتن 300=300 کیلوگرم سیمان در یک مترمکعب استفاده شده است
چون نسبت w/c(اب به سیمان) 0.5 هستش=150 کیلوگرم اب در یک مترمکعب استفاده شده است
با توجه به موارد بالا 300 کیلوگرم سیمان و 150 کیلوگرم آب در مجموع 450 کیلوگرم که از مجموع وزن یک مترمکعب بتن(2445) کم کنیم میشه: 450-2445=1995 کیلوگرم
پس1995 کیلوگرم باقی میماند که ترکیبی از شن و ماسه هستش حالا برفرض نسبت اختلاط شن 65 به ماسه 35 باشه داریم
چون شن 65 درصد=1297 کیلوگرم
چون ماسه 35 درصد=698 کیلوگرم
در نهایت پس در یک مترمکعب بتن با عیار 300 تقریبا سیمان 300 آب 150 شن 1300 و ماسه 700 کیلوگرم مصرف خواهد شد.
یکی از مواردی که معمولا در هنگام ساختمان سازی میشنویم کلمه رایزر میباشد و در این قسمت قصد داریم که توضیح کوتاهی در مورد خدمت شما ارایه بدهیم امیدوارم که مفید باشد .
به طور کلی ساختمانها به لوله ای که در راستای عمودی قرار بگیرد رایزرگفته میشود.
بهتر است بگوییم که در مهندسی لوله کشی ساختمان piping رایزر لوله ای است که ران عمودی داشته باشد و این مفهوم مفهومی عمومی است که در رشته های مختلف مهندسی کاربرد دارد. مثلا در صنایع نفت و گاز دریایی لوله عمودی که نفت را از چاه به سکو انتقال می دهد رایزر می گویند و در صنایع دیگر هم همینطور و در ساختمانها و برجهای مسکونی نیز هم به همین صورت میباشد .
در ساختمانها رایزر لوله کشی آب مصرفی در تامین آب ساختمان نقش بسزایی دارد یعنی انتخاب قطر رایزر باید با محاسبه دقیق انتخاب شود تا در موقع استفاده آب در ساختمان افت فشار موجب کمبود آب نشود متاسفانه بیشتر ساختمان های که دچار کمبود آب هستند بعلت درست انتخاب نشدن قطر رایرز می باشد که باعث مشکلاتی میشود.
جالب است بدانید بسیاری از لوله کشهای ساختمان متاسفانه به استناد اینکه آب ورودی به ساختمان (کنتور آب) دارای قطر کم می باشد لوله رایزر ساختمان را نیز با همان قطر اجرا می کنند و این امر باعث افت شدید آب در ساختمان وهمچنین بروز مشکلات کم ابی میشود .
نکته مهم : رایزر های فاضلاب ساختمان نیز باید مورد توجه قرار گیرد زیرا هدایت پساب باید بدرستی انجام شودوالبته که رایزر فاضلاب ساختمان از اهمیت زیادی برخوردار است.
دیوار برلنی (شمع نگهبان)
برای مقاومت و جلوگیری از ریزش خاک چند روش وجود دارد یکی از روشهای متداول برای پایداری و حفاظت جداره ها با شرایط متنوع اعم از زمینهای سخت و سست و نرم استفاده از شمع های درجا می باشد که بسیار مقام و قابل اظمینان هست در برخی موارد علاوه بر ایفای نقش حفاظت جانبی نقش آب بندی را نیز انجام می دهد و همواره درصورت نیاز بار قائم را نیز تحمل می کند. در ادامه یکی از متداولترین انواع کاربرد شمعهای درجا، استفاده از دیوارهای برلنی میباشد. متوجه باشید که دیوار برلنی از شمع هایی با فواصل1 تا 3 متری (مرکز به مرکز) و پوشش هایی بین آنهاتشکیل می شود. این پوششها می توانند از چوب زبر،تیرچه های فلزی یا حتی قطعات بتنی پیش ساخته تشکیل شوند.لازم است بدانید که سختی پوششها کمتر از شمع ها می باشد، لذا تغییر شکل می دهند. این تغییر شکل سبب میشود که فشار کمتری به پوششها وارد بشود.
یک نکته دیگر: دیوار برلنی از ترکیب شمعهای فولادی (پروفیل) یا بتنی به همراه رویه بتنی (شات) میباشند. شمعهای به منظور تأمین گیرداری لازم برای پروفیلها بوده و طول آن به میزان 25 تا 35 درصد از عمق کل گود پائینتر از رقوم کف گود در نظر گرفته خواهند شد. شمعهای فولادی با انتهای گیردار بوجود میآید و برای جلوگیری از ریزش خاک بین پروفیلهای فولادی، رویههای بتنی پیش ساخته و یا در جا در محل قرار داده میشوند. و در مورد اجرای رویه های بتنی درجا مراحل کار بدین صورت است که پس از انجام خاکبرداری، شبکه آرماتور بین پروفیلها قرار داده خواهد شد و بعد از قالب بندی، بتن ریزیها صورت میگیرند. و در بسیاری از پروژه های شهری از ترکیب مش- شات به جای قالب بندی بتن ریزی استفاده میشود. از مهمترین مزایای دیوار برلنی امکان محاسبه تغییر شکلهاست. بررسی تغییر شکلها به کمک نرم افزار Plaxis صورت میگیرد.
دیوار برلنی در بسیاری از صنایع مثل راهسازی ،پل سازی ،مسکن و...کاربرد فراوانی دارد.
آب بند و یا واتراستاپ چیست ؟
در صنعت ساختمان سازی سالهاست که استفاده از آب بند (واتر استاپ) به منظور آب بندی درزهای اجرایی و محل های قطع بتن (Construction Joint) متداول است.
نواقص : در جهان امروزه تمامی کشورهای توسعه یافته و پیشرفته از آب بندهای هیدروفیلیک یا بنتونیتی برای آب بندی درزهای اجرایی استفاده می کنند نه نوع P.V.C آن، زیرا محل ثابت سازی آب بندها در بین آرماتورها می باشد و با گذشت چند سال از عمر سازه و بررسی شرایط آرماتورها و بتن مشاهده می کنیم آرماتورهای طولی و عرضی که در سمت آبگیر سازه قراردارند به واسطه عبور آب از طریق درز سرد موجود بین مقاطع بتن ریزی شده و لوله های موئین ناشی از تبخیر آب بتن، دچار زنگ زدگی شده که در برخی از موارد با انبساط 6 الی 15 درصدی حجم آرماتورها، بتن دچار ترک خوردگی می گردد.
این نقصان عاملی جهت تشدید نفوذپذیری و کاهش شدید طول عمر سازه بتنی می باشد. آب بندهای هیدروفیلیک یا بنتونیتی علاوه بر سهولت و سرعت بسیار زیاد در نصب تمامی نواقص فوق الذکر را رفع می کنند.
🔶برای آب بندی یک سازه بتنی باید دو کار اساسی صورت بگیرد:
1: آب بندی خود بتن توسط بتن مناسب
2: آب بندی درزهای بتن توسط واتراستاپ
که هر دو صورت می بایست برقرار باشد.
🔷روشها و اصول آب بندی بتن
اصلاح منحنی دانه بندی و کنترل میزان فیلر (FILLER) بتن یعنی بیشتری نسبت به سایر مواد داشته باشد و تغییر نسبت مصالح درشت به ریز (در بتن های معمولی شن بیشتر است ولی در اینجا نسبتها برابر باید باشد)، نسبت آب به سیمان حداقل است، از دیگر عوامل موثر ویبره ی مناسب است و برای افزایش ضریب اطمینان لزوما همه بتن ها نیاز به افزودنی ندارند البته اگرخوب اجرا شود.
🔶اصول آب بندی درزها
1: واتر استاپ
2: درزگیر که به عنوان مکمل استفاده می شود نه به عنوان جایگزین
کاربرد واتراستاپ ها برای آب بندی درزهای اجرایی و درزهای انبساط در سازه های بتنی آبی استفاده می شود.
اهمیت واتر استاپ ها را در سازه های آبی می توان به مانند بادبند ها در سازه ها عنوان نمود.
واتر استاپ طول مسیر جریان و حرکت آب را طولانی می کند تا آب نتواند نشت کند. ضخامت بتن بر اساس میزان نفوذ پذیری از آن جهت اهمیت دارد که اگر ضخامتش بیشتر از میزان نفوذ پذیری آب باشد تا آب از آن عبور نکند.
یکی از نکات در طراحی، عرض واتر استاپ است، که عمق نفوذ بیشتر از یک دور رفت و برگشت باشد.
🔷انواع درزها
1- درزهای ثابت: در این درزها آرماتور قطع نمی شود.
الف) درزهای اجرایی (مثل قطع بتن ریزی و عدم پیوستگی)
ب) ترک
2- درزهای حرکتی:
الف) انبساط حرارتی
ب) انقباض
ج) فرعی ترکیبی
بنا به نوع درزها 2 نوع واتر استاپ داریم که شامل تخت که در وسطش حفره نمی باشند.
همه واتر استاپ ها آج دارند که باعث چسبندگی و افزایش طول مسیر آب می باشند و نوع آنها با توجه به نوع درز تعیین می شوند.
در واتر استاپ هایی که در وسطش حفره دارند، حفره دقیقا وسط درز حرارتی انبساطی می افتد که جلوگیری از بازی کردن درز میشود .
🔶انواع واتر استاپ ها از لحاظ محل قرار گیری در مقاطع بتنی به انواع زیر تقسیم می شوند:
🔸الف) واتر استاپ های میانی
🔸ب) واتر استاپ های کفی (کف استخر)
🔸ج) واتر استاپ های روکار
یک نکته: در درزهای انبساطی واتراستاپ ها مستقیما با آب در تماس هستند ولی در درزهای اجرائی اینگونه نیست.
🔷عوامل موثر در تعیین اشکال و ابعاد واتر استاپ ها
1: نوع و اندازه درز
2: محل قرار گیری واتر استاپ ها در مقطع بتنی
3: ضخامت قطعه بتنی که واتر استاپ ها در آن قرار دارند
4: فشار هیدرواستاتیک درون سازه
نکته 1: دو گوه انتهایی واتر استاپ ها نقش بسیار مهمی در جلوگیری از عبور آب دارد،چون گوه های وسطی که در کشش قرار می گیرند تخت می شوند ولی انتها هیچ تغییری نمی کند.
نکته 2: واتر استاپ به هیچ وجه خم یا سوراخ نمی شود. این واتر استاپ ها را باید از بالا و پایین کاملا مهار ومحکم شود.
ساده ترین راه همپوشانی (Overlap) هرچقدر که Overlap زیاد باشد به خاطر آج ها دو سر کاملا بر هم منطبق نمی شوند.
بهترین راه Overlap توسط جوش لب به لب توسط دستگاه مخصوص هویه برقی می باشد به این صورت است که دو سر واتر استاپ را ذوب می کنند و به هم می چسبانند.
نکته: دقت شود که واتر استاپ باید ذوب شود نه اینکه بسوزد.
نکته: دقت شود که در هنگام ذوب گاز سمی متصاعد می شود و باید در فضای باز و از ماسک مخصوص استفاده شود.
🔶چند عدد از ویژگی های واتر استاپ های مرغوب و با کیفیفت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1: دارای رنگ روشن باشد (چون رنگهای تیره از جنس مواد کهنه می باشد)،
2: سطح آنها حتما آجدار باشد.
3: به هیچ وجه سطح های آن چرب نباشد.
صنعت ساختمان سازی در جهان همانند دیگر صنایع روبه رشد، با سرعت هرچه تمامتر در حال مکانیزه و مدرنیته شدن میباشد و خوشبختانه در ایران هم مهندسین و تکنسین های عزیز ایرانی از این قافله عقب نیستند.